 |
Daşınmaz əmlakın qiymətləndirilməsi prosesi - konkret obyektin qiy-mətləndirilmənin keçirildiyi yaxud onunla bağlı əməliyyatın aparılacağı vaxt mövcud şəraitə uyğun olaraq əsaslandırılmış dəyər ekvivalentinin alınmış sifariş əsasında müəyyənləşdirilməsidir. |
| Qiymətləndirmə prosesinin bu açıqlamasından onun əsas cəhətlərini müəyyənləşdirə bilərik: - qiymətləndirmə ünvanlı proses olub, konkret daşınmaz əmlak obyektinə yönəldilmişdir və onun xüsusiyyətlərini (fiziki, texnoloji, hüquqi və s.), əhatəsini (ərazidə yerləşməsini, ekoloji, sosial, iqtisadi və s.) nəzərə alır; - bu proses daşınmaz əmlakla aparılacaq əməliyyatlarla (məsələn, alqı-satqı, icarə, sığorta, vergitutma, girov qoyma) bağlıdır; - bu proses müəyyən zamanla bağlıdır, yəni, daşınmaz əmlakın dəyəri həm cari vaxt, həm də gələcək dövrlər üçün müəyyənləşdirilə bilər; - bu proses konkret subyektin sifarişi əsasında, konkret qiymətləndirici tərəfindən yerinə yetirilir; - bu proses dəqiq reqlament çərçivəsində yerinə yetirilir, yəni, qiymətləndirmə konkret vaxt ərzində, müvafiq qanunvericiliyə, qiymətləndirmə standartlarına, müqavilə şərtlərinə riayət olunmaqla aparılır; - bu proses geniş məlumat bazasının yaradılmasını, mürəkkəb statistik və riyazi hesablamaların, təhlillərin aparılması ilə müşaiyət olunur.. | |
 |
Fiziki və hüquqi şəxslərin - öz əmlakını qiymətləndirmək hüquqları 1998-ci ildə qəbul edilmiş «Qiymətləndirmə fəaliyyəti haqqında» Azərbaycan Respublikasının Qanununda təsbit olunmuşdur. |
Bu hüquqdan istifadə edən şəxslər daşınmaz əmlakını könüllü olaraq əsasən aşağıdakı məqsədlər üçün qiymətləndirə bilər: - daşınmaz əmlakı satmaq yaxud almaq; - daşınmaz əmlakı məhdud vaxt ərzində satmaq; - daşınmaz əmlakı icarəyə vermək yaxuq götürmək; - daşınmaz əmlakdan vergi tutulması, onun sığortalanması, kredit öhdəliklərinin təminatı kimi ipotekaya qoymaq; - maliyyə və mühasibat hesabatlarının tərtibi; - müəssisələri səhmdar cəmiyyətlərinə çevirmək, əmlak paylarını bölüşdürmək yaxud başqa müəssisələrin nizamnamə fonduna pay kimi vermək; - investorları cəlb etmək; - qiymətli kağızlarını fond birjalarının prospektlərinə daxil etmək; - vərəsəlik hüquqlarını reallaşdırmaq; - daşınmaz əmlak üzərində digər mülkiyyət hüquqlarından istifadə etmək. Göstərilən Qanunun 5-ci maddəsində əmlakın məcburi qaydada qiymətləndirildiyi hallar müəyyənləşdirilmişdir. Bu hallar aşağıdakılardır: - dövlət əmlakının dəyəri özəlləşdirmə və ya idarəetməyə verilmə məqsədilə müəyyənləşdirildikdə; - dövlət və bələdiyyə əmlakı girov məqsədləri üçün istifadə olunduqda; - dövlət və bələdiyyə əmlakı satıldıqda və ya borc öhdəlikləri ilə bağlı olaraq başqasına verildikdə; - mülkiyyətçilərin əmlakı dövlət və bələdiyyə ehtiyacları üçün satın alındıqda; - dövlət mülkiyyətində olan əsas fondlar yenidən qiymətləndirildikdə; - icbari sığorta növləri üzrə sığorta hadisəsinin baş verməsi nəticəsində sığortalanmış dövlət və bələdiyyə əmlakına dəyən zərər müəyyən edildikdə; - məhkəmənin hökmünün yaxud qərarının təmin edilməsi məqsədilə əmlakın qiymətləndirilməsinə zərurət olduqda; - etimadlı idarəetmədə olan əmlaka sahiblik hüququ dəyişərkən əmlakın dəyəri barədə mübahisə yarandıqda; - boşanan ər-arvadın birinin və ya hər ikisinin tələbi ilə əmlakın bölüşdürülməsi zamanı bu əmlakın dəyəri haqqında mübahisə yarandıqda; - səhmdar cəmiyyətlərinin birləşməsi və ya ayrılması zamanı onlara məxsus əmlakın dəyəri haqqında mübahisə yarandıqda; - vərəsəlik məsələləri ilə bağlı mübahisələrin həlli zamanı. Daşınmaz əmlakın qiymətləndirilməsinin məqsədləri əsasında bu əməliyyatın yerinə yetirilməsində marağı olan subyektləri müəyyənləşdirmək olar. |
|
|
|
